SU HALDEN HALE GİRER
Yeryüzünün dörtte üçü sularla kaplıdır.
Okyanuslar, denizler, göller, akarsular yeryüzündeki başlıca su kaynaklarıdır. Yağmur, kar,
dolu, gibi hava olayları sayesinde göller, akarsular beslenir. Böylece
canlıların yaşamı için gerekli olan su miktarları korunmuş olur. Yeryüzü suları
sıvı haldedir. Yeryüzünde bulunan sular, Güneş'in etkisiyle buharlaşır ve
atmosfere yükselir. Su buharı, soğuk hava tabakasıyla karşılaşınca su
damlacıkları oluşur. Su damlacıkları, bulutları oluşturur. Bulutların bulunduğu
bölgedeki hava sıcaklığı yağış türünü etkiler.Ağırlaşan su damlacıkları,
yeryüzüne yağmur olarak düşer. Dikkat!!! Bulutların bulunduğu bölgede havanın
sıcaklığı, oluşacak yağışın şeklini belirler.
YAĞMUR
Yağmurun yağması için önce bulutlardaki çok küçük zerrelerin yeterli büyüklüğe ulaşması lazımdır.
Bulutların içinde bulunduğu hava soğumaya başladığında küçük su
damlacıklarının binlercesi birbiri ile çarpışarak daha büyük su damlalarını
oluşturur. Bu su damlaları o kadar ağırlaşır ki artık havada asılı duramaz hâle
gelir. Böylelikle su damlaları yeryüzüne yağmur olarak düşerler. Yağmur bir
yağış şeklidir
Bunları biliyor muydunuz?
Yağmur damlalarının sabit hızla
düştüğünü, milyonlarca yağmur damlası aynı anda yere düşerken
rüzgârların
etkisi olsa bile birbirlerine değmeden yeryüzüne indiğini biliyor muydunuz?
KAR
Bulutlar çok soğuk bir hava katmanıyla karşılaştığında, bulutu oluşturan küçük tanecikler su
damlacıkları hâline dönüşmeden küçük buz kristallerine dönüşür. Bu
tanecikler diğer ristallerle birleşerek büyür. Bulutlar tarafından tutulamayacak
kadar ağırlaşır, havada asılı kalamaz hâle gelirler ve kar şeklinde yeryüzüne
düşerler. Kar bir yağış şeklidir.
Bunları biliyor muydunuz?
Bilim adamlarının yaptığı araştırmalar sonucunda
kar kristallerinin birbirlerinin aynısı olmadığını biliyor muydunuz?
DOLU
Bulutların içerisindeki su buharı yukarı yönlü hava akımları ile soğuk
bölgelere taşınır. Bu esnada su damlarlı donar. Donan su damlacıkları hava
akımının etkisiyle bulutlar içerisinde yukarı aşağı savrulurken daha da büyüler,
üzerleri buzla kaplanır. İyice ağırlaşarak yeryüzüne dolu şeklinde düşerler.
Dolu bir yağış şeklidir.
SİS
Sis olayı ile özellikle kış aylarında çok sık karşılaşırız. Bazı rüzgârsız
günlerde, hava çok nemli olduğu hâlde yağmur yağmaz. Havdaki su buharı yeryüzüne
yakın yerlerde yoğunlaşır ve küçük su damlacıkları hâlini alır. Bu su
damlacıkları çok küçük olduğundan havada asılı kalır. Bu hava olayına sis adı
verilir.Sis, görüş mesafesini azaltan bulutsu bir tabakadır.
ÇİY
Gündüz ısınan cisimler gece olunca soğur. Soğuyan bu cisimler kendi
etraflarındaki havayı da soğutur. Soğuyan havadaki su buharı kendisine en yakın
soğuk cisimler üzerinde damlalar hâlinde yoğunlaşır. Genellikle bahar ve yaz
aylarının serin sabahlarında görülen doğa olayıdır. Böyle sabahlarda bitkilerin
yapraklarında oluşan su damlalarına çiy denir.
KIRAĞI
0 Sıcaklığın 0 C'ın altına düştüğü soğuk gecelerde havadaki su buharı toprak,
ot ya da yaprakların üzerinde donar. Donmuş taneciklere sıvı hâlde, dünyamızın
kutuplarında ise dev buz kütleleri halinde(buzul ve katı) hâlinde bulunur.
Güneş, yeryüzündeki suyu ısıtır ve ısınan su buharlaşır. Su buharı, hava
akımları ile atmosferde yükseklere doğru çıkıldıkça hav soğur. Yukarılarda
bulunan soğuk hava, su buharının yoğunlaşmasına neden olur. Bulutlardaki
yoğunlaşmış su zerrecikleri bir araya gelerek birleşir ve yağış olarak yeryüzüne
düşer. Hava şartlarına göre bu yağmur, kar ya da dolu şeklinde olabilir.Böylece
yeryüzünden gökyüzüne yükselen su buharı tekrar su olarak yer yüzüne
dönmüş
olur. Yeryüzüne inen suyun bir kısmı akarsularla göl ve denizlere ulaşır. Bir
kısmı toprağın derinliklerine sızarak yer altı sularına karışır. Topraktaki suyu
bitkiler kullanır.Yer altı suları kaynaklardan yeryüzüne çıkarak akarsuları
oluşturur.Yeryüzü suları tekrar buharlaşır.Canlılar ise kullandıkları suyu
terleme ve atıklarla yeniden havaya verir. Bu dönüşüm sürekli devam eder. Suyun
hâl değiştirerek yeryüzü ile atmosfer arasındaki bu dolanımına su döngüsü veya
su çevrimi denir.Bir başka deyişle; suyun bir hâlden başka bir hâle geçerek
yeryüzü ve atmosfer arasında dolanımına su döngüsü adı verilir. kırağı
denir.Kırağı çiy damlalarının soğuk havanınĞ etkisiyle donması sonucu
oluşur.
Arkadaşlar konunun anlatımını burdanda takip edebilirsiniz..
Konumuzu okuduktan sonra
1. Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? a)Suyun küçük
damlacıklar halinde havaya karışmasına buharlaşma denir. b)Su buharının su
damlacıkları haline gelmesine yoğunlaşma denir. c)Havadaki su damlacıkları
yeryüzüne yakın yerde soğuduğu zaman sis oluşur. d)Havadaki su buharı,
taş,toprak ve yaprak gibi soğuk katı maddelernüzerine gece yoğunlaşarak su
damlacıklarına dönüşür. Buna kar adı verilir.
A) a
B) b
C) c
D) d √
2. Bir bardak
sıcak suya bir miktar buz atarsak suda ne gibi sıcaklık değişimi olur?
A) Su kaynamaya başlar
B) Hiçbir değişiklik olmaz
C) Su
soğumaya başlar
D) Su donar √
3. Aşağıdakilerin
hangisinde su sıvı haldedir?
A) çiy √
B) kırağı
C) buhar
D)
dolu
4. Yazın elektrik ve telefon telleri sarkar, kışın
ise gerginleşir. Bunun nedeni nedir?
A) Yazın kuşların tellerin üzerine konması.
B) Tellerin ısınması
ve soğumasıdır. √
C) Tellerin arasındaki mesafenin iyi ayarlanamamış
olmasından.
D) Kışın karın, yazın yağmurun yağması.
5.
Havanın içinde bulunan su buharıyükseklerde soğuk havayla karşılaşınca sıvı
hale gelir. Sıvı hale geçen su buharı toz tanecikleri etrafında küçük su
damlacıkları oluşturur. Bu su damlacıkları zamanla bir araya gelirler. Yukarıda
aşağıdakilerin hangisinin oluşumu anlatılmaktadır?
A) bulut √
B) kar
C) dolu
D) yağmur
Kaynak: Yazılı Soruları-Soru Bankaları-Yaprak Test-2009-2010
Yazılı Sınav Soruları ve Cevapları http://www.yazilisorulari.org/5-sinif-sorulari-soru-bankalari-ve-testleri/1072-maddenin-degisimi-ve-taninmasi-sorulari-5sinif-fen-ve-teknoloji.html
6.
*Isı etkisiyle genleşmenin ençok ve enaz görüldüğü maddeler hangi seçenekte
doğru sıralanmıştır?
A) A- Gazlarda- katılarda √
B) B- Sıvılarda- Katılarda
C) C-
Gazlarda- Sıvılarda
D) D- Katılarda Sıvılarda
7.
Maddenin bulunduğu halden diğer hale geçmesine hal değişimi denir.
Aşağıdakilerden hangisi hal değişimi değildir?
A) Mumun erimesi
B) Çamaşırların kuruması
C) Camın kırılması
√
D) Elimize dökülen kolanyanın uçması
8.
Aşağıdakilerden olaylardan hangisi gerçekleşirken ortam ısınır?
A) Buz erirken
B) Su buharı yoğuşurken √
C) Çamaşırlar kururken
D) Eter buharlaşırken
9. Aşağıdaki
cümlelerin hangisi yanlıştır?
A) Fosil yakıtların hepsi katıdır √
B) Fosilin oluşumu
milyonlarca yılda oluşur
C) Fosiller yanar
D) Fosiller canlı
kalıntılarıdır
10. 100 gram ekmeğin verdiği enerji 250
cal' dır. Bir öğünde 200 gram ekmek yiyen biri kaç cal enerji kazanır?
A) 0,25
B) 0,5
C) 5
D) 500
√
11. İstanbul : 22 C Antalya : 30 C Ankara : 20 C
Erzurum : 15 C Yukarıda verilen bilgilere göre illerimizdeki buharlaşma
oranlarını azdan çoğa doğru sıralayınız.
A) Antalya-İstanbul-Ankara-Erzurum
√
B) Antalya-Ankara-İstanbul-Erzurum
C)
Erzurum-Ankara-İstanbul-Antalya
D)
Erzurum-İstanbul-Ankara-Antalya
12. Kaynayan bir tencerenin kapağını kaldırdığımızda kapağın iç yüzeyinde su
damlacıkları görülür. Bu su damlacıklarını aşağıdakilerden hangisine
benzetebiliriz?
A) kar
B) yağmur
√
C) sis
D) bulut
13. Bir calori kaç joule eşittir?
A) 4
√
B) 6
C) 8
D) 1
14. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Genellikle maddelerin sıcaklıkları artıkça hacimleri
genişler.
B) Suda batan madde yüzen maddeden daha yoğundur.
C) Erime-donma noktasına göre maddenin ne olduğu ayırt edilebilir.
D) Birim hacim kütle maddelerin ayırt edici özelliği değildir.
√
15. Kaynama sıcaklığı-donma sıcaklığı-kütle-
hacim-yoğunluk-erime sıcaklığı Yukarıdakilerden kaç tanesi maddelerin ayırt edici özellikleridir?
A) 3
B) 4
√
C) 5
D) 6
ARKADAŞLAR ŞİMDİDE KONUMUZLA İLGİLİ ÇİZGİ FİLMİMİZİ İZLEYELİM BURAYA TIKLAYINIZ.
Yeryüzünün dörtte üçü sularla kaplıdır.
Okyanuslar, denizler, göller, akarsular yeryüzündeki başlıca su kaynaklarıdır. Yağmur, kar,
dolu, gibi hava olayları sayesinde göller, akarsular beslenir. Böylece
canlıların yaşamı için gerekli olan su miktarları korunmuş olur. Yeryüzü suları
sıvı haldedir. Yeryüzünde bulunan sular, Güneş'in etkisiyle buharlaşır ve
atmosfere yükselir. Su buharı, soğuk hava tabakasıyla karşılaşınca su
damlacıkları oluşur. Su damlacıkları, bulutları oluşturur. Bulutların bulunduğu
bölgedeki hava sıcaklığı yağış türünü etkiler.Ağırlaşan su damlacıkları,
yeryüzüne yağmur olarak düşer. Dikkat!!! Bulutların bulunduğu bölgede havanın
sıcaklığı, oluşacak yağışın şeklini belirler.
YAĞMUR
Yağmurun yağması için önce bulutlardaki çok küçük zerrelerin yeterli büyüklüğe ulaşması lazımdır.
Bulutların içinde bulunduğu hava soğumaya başladığında küçük su
damlacıklarının binlercesi birbiri ile çarpışarak daha büyük su damlalarını
oluşturur. Bu su damlaları o kadar ağırlaşır ki artık havada asılı duramaz hâle
gelir. Böylelikle su damlaları yeryüzüne yağmur olarak düşerler. Yağmur bir
yağış şeklidir
Bunları biliyor muydunuz?
Yağmur damlalarının sabit hızla
düştüğünü, milyonlarca yağmur damlası aynı anda yere düşerken
rüzgârların
etkisi olsa bile birbirlerine değmeden yeryüzüne indiğini biliyor muydunuz?
KAR
Bulutlar çok soğuk bir hava katmanıyla karşılaştığında, bulutu oluşturan küçük tanecikler su
damlacıkları hâline dönüşmeden küçük buz kristallerine dönüşür. Bu
tanecikler diğer ristallerle birleşerek büyür. Bulutlar tarafından tutulamayacak
kadar ağırlaşır, havada asılı kalamaz hâle gelirler ve kar şeklinde yeryüzüne
düşerler. Kar bir yağış şeklidir.
Bunları biliyor muydunuz?
Bilim adamlarının yaptığı araştırmalar sonucunda
kar kristallerinin birbirlerinin aynısı olmadığını biliyor muydunuz?
DOLU
Bulutların içerisindeki su buharı yukarı yönlü hava akımları ile soğuk
bölgelere taşınır. Bu esnada su damlarlı donar. Donan su damlacıkları hava
akımının etkisiyle bulutlar içerisinde yukarı aşağı savrulurken daha da büyüler,
üzerleri buzla kaplanır. İyice ağırlaşarak yeryüzüne dolu şeklinde düşerler.
Dolu bir yağış şeklidir.
SİS
Sis olayı ile özellikle kış aylarında çok sık karşılaşırız. Bazı rüzgârsız
günlerde, hava çok nemli olduğu hâlde yağmur yağmaz. Havdaki su buharı yeryüzüne
yakın yerlerde yoğunlaşır ve küçük su damlacıkları hâlini alır. Bu su
damlacıkları çok küçük olduğundan havada asılı kalır. Bu hava olayına sis adı
verilir.Sis, görüş mesafesini azaltan bulutsu bir tabakadır.
ÇİY
Gündüz ısınan cisimler gece olunca soğur. Soğuyan bu cisimler kendi
etraflarındaki havayı da soğutur. Soğuyan havadaki su buharı kendisine en yakın
soğuk cisimler üzerinde damlalar hâlinde yoğunlaşır. Genellikle bahar ve yaz
aylarının serin sabahlarında görülen doğa olayıdır. Böyle sabahlarda bitkilerin
yapraklarında oluşan su damlalarına çiy denir.
KIRAĞI
0 Sıcaklığın 0 C'ın altına düştüğü soğuk gecelerde havadaki su buharı toprak,
ot ya da yaprakların üzerinde donar. Donmuş taneciklere sıvı hâlde, dünyamızın
kutuplarında ise dev buz kütleleri halinde(buzul ve katı) hâlinde bulunur.
Güneş, yeryüzündeki suyu ısıtır ve ısınan su buharlaşır. Su buharı, hava
akımları ile atmosferde yükseklere doğru çıkıldıkça hav soğur. Yukarılarda
bulunan soğuk hava, su buharının yoğunlaşmasına neden olur. Bulutlardaki
yoğunlaşmış su zerrecikleri bir araya gelerek birleşir ve yağış olarak yeryüzüne
düşer. Hava şartlarına göre bu yağmur, kar ya da dolu şeklinde olabilir.Böylece
yeryüzünden gökyüzüne yükselen su buharı tekrar su olarak yer yüzüne
dönmüş
olur. Yeryüzüne inen suyun bir kısmı akarsularla göl ve denizlere ulaşır. Bir
kısmı toprağın derinliklerine sızarak yer altı sularına karışır. Topraktaki suyu
bitkiler kullanır.Yer altı suları kaynaklardan yeryüzüne çıkarak akarsuları
oluşturur.Yeryüzü suları tekrar buharlaşır.Canlılar ise kullandıkları suyu
terleme ve atıklarla yeniden havaya verir. Bu dönüşüm sürekli devam eder. Suyun
hâl değiştirerek yeryüzü ile atmosfer arasındaki bu dolanımına su döngüsü veya
su çevrimi denir.Bir başka deyişle; suyun bir hâlden başka bir hâle geçerek
yeryüzü ve atmosfer arasında dolanımına su döngüsü adı verilir. kırağı
denir.Kırağı çiy damlalarının soğuk havanınĞ etkisiyle donması sonucu
oluşur.
Arkadaşlar konunun anlatımını burdanda takip edebilirsiniz..
Konumuzu okuduktan sonra
1. Aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? a)Suyun küçük
damlacıklar halinde havaya karışmasına buharlaşma denir. b)Su buharının su
damlacıkları haline gelmesine yoğunlaşma denir. c)Havadaki su damlacıkları
yeryüzüne yakın yerde soğuduğu zaman sis oluşur. d)Havadaki su buharı,
taş,toprak ve yaprak gibi soğuk katı maddelernüzerine gece yoğunlaşarak su
damlacıklarına dönüşür. Buna kar adı verilir.
A) a
B) b
C) c
D) d √
2. Bir bardak
sıcak suya bir miktar buz atarsak suda ne gibi sıcaklık değişimi olur?
A) Su kaynamaya başlar
B) Hiçbir değişiklik olmaz
C) Su
soğumaya başlar
D) Su donar √
3. Aşağıdakilerin
hangisinde su sıvı haldedir?
A) çiy √
B) kırağı
C) buhar
D)
dolu
4. Yazın elektrik ve telefon telleri sarkar, kışın
ise gerginleşir. Bunun nedeni nedir?
A) Yazın kuşların tellerin üzerine konması.
B) Tellerin ısınması
ve soğumasıdır. √
C) Tellerin arasındaki mesafenin iyi ayarlanamamış
olmasından.
D) Kışın karın, yazın yağmurun yağması.
5.
Havanın içinde bulunan su buharıyükseklerde soğuk havayla karşılaşınca sıvı
hale gelir. Sıvı hale geçen su buharı toz tanecikleri etrafında küçük su
damlacıkları oluşturur. Bu su damlacıkları zamanla bir araya gelirler. Yukarıda
aşağıdakilerin hangisinin oluşumu anlatılmaktadır?
A) bulut √
B) kar
C) dolu
D) yağmur
Kaynak: Yazılı Soruları-Soru Bankaları-Yaprak Test-2009-2010
Yazılı Sınav Soruları ve Cevapları http://www.yazilisorulari.org/5-sinif-sorulari-soru-bankalari-ve-testleri/1072-maddenin-degisimi-ve-taninmasi-sorulari-5sinif-fen-ve-teknoloji.html
6.
*Isı etkisiyle genleşmenin ençok ve enaz görüldüğü maddeler hangi seçenekte
doğru sıralanmıştır?
A) A- Gazlarda- katılarda √
B) B- Sıvılarda- Katılarda
C) C-
Gazlarda- Sıvılarda
D) D- Katılarda Sıvılarda
7.
Maddenin bulunduğu halden diğer hale geçmesine hal değişimi denir.
Aşağıdakilerden hangisi hal değişimi değildir?
A) Mumun erimesi
B) Çamaşırların kuruması
C) Camın kırılması
√
D) Elimize dökülen kolanyanın uçması
8.
Aşağıdakilerden olaylardan hangisi gerçekleşirken ortam ısınır?
A) Buz erirken
B) Su buharı yoğuşurken √
C) Çamaşırlar kururken
D) Eter buharlaşırken
9. Aşağıdaki
cümlelerin hangisi yanlıştır?
A) Fosil yakıtların hepsi katıdır √
B) Fosilin oluşumu
milyonlarca yılda oluşur
C) Fosiller yanar
D) Fosiller canlı
kalıntılarıdır
10. 100 gram ekmeğin verdiği enerji 250
cal' dır. Bir öğünde 200 gram ekmek yiyen biri kaç cal enerji kazanır?
A) 0,25
B) 0,5
C) 5
D) 500
√
11. İstanbul : 22 C Antalya : 30 C Ankara : 20 C
Erzurum : 15 C Yukarıda verilen bilgilere göre illerimizdeki buharlaşma
oranlarını azdan çoğa doğru sıralayınız.
A) Antalya-İstanbul-Ankara-Erzurum
√
B) Antalya-Ankara-İstanbul-Erzurum
C)
Erzurum-Ankara-İstanbul-Antalya
D)
Erzurum-İstanbul-Ankara-Antalya
12. Kaynayan bir tencerenin kapağını kaldırdığımızda kapağın iç yüzeyinde su
damlacıkları görülür. Bu su damlacıklarını aşağıdakilerden hangisine
benzetebiliriz?
A) kar
B) yağmur
√
C) sis
D) bulut
13. Bir calori kaç joule eşittir?
A) 4
√
B) 6
C) 8
D) 1
14. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Genellikle maddelerin sıcaklıkları artıkça hacimleri
genişler.
B) Suda batan madde yüzen maddeden daha yoğundur.
C) Erime-donma noktasına göre maddenin ne olduğu ayırt edilebilir.
D) Birim hacim kütle maddelerin ayırt edici özelliği değildir.
√
15. Kaynama sıcaklığı-donma sıcaklığı-kütle-
hacim-yoğunluk-erime sıcaklığı Yukarıdakilerden kaç tanesi maddelerin ayırt edici özellikleridir?
A) 3
B) 4
√
C) 5
D) 6
ARKADAŞLAR ŞİMDİDE KONUMUZLA İLGİLİ ÇİZGİ FİLMİMİZİ İZLEYELİM BURAYA TIKLAYINIZ.